Kimya Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği, Kimya sektörü, iş alanı olarak her sanayi kuruluşuna hitap eden bir disiplindir. Özellikle kimya ile yakından ilişkisi bulunan tüm üretim süreçlerinin daha sağlıklı ve verimli bir şekilde yürümesi için bu sektörün olduğu her alansa iş
sağlığı ve güvenliği konularının en baştan ele alınarak incelenmesi gerekir. Özellikle bir tesis üretime başlamadan önce, uzman kişiler tarafından risk faktörleri tanımlanmalı ve belirlenmelidir. Üretim öncesinde muhakkak bu riskler için gerekli önlemler ve olası durumlar göz önünde bulundurulmalı.
Kimya alanında uygulama yapan sanayi kuruluşları, tehlikeli kimyasalların üretimi, işlenmesi, transfer edilmesini ve depolanmasını içerir. Bunlar göz önünde bulundurulursa iş sağlığı ve güvenliği önemi daha net anlaşılabilir. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için gereklilikleri yerine getirmek önemlidir. Yasal çerçevelerde de belirtilen bu uygulamalar sanayiler için büyük önem taşımaktadır. Özellikle en çok önlem alınması gereken sektör kimya sektörüdür.
Kimya sektörlerinde oluşabilecek farklı risk faktörleri bulunur. Bunlar genel olarak kimyasal reaksiyonların neticesinde olası risk faktörleridir. Kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkileri olmaktadır. Örneğin zehirli gaz salınımı veren bir kimyasalın üretiminde biyolojik ve kimyasal risk faktörleri baskındır. Bunun için prosedürlerinin yasal mevzuata uygun şekilde gerçekleşmesi gerekir. Bir başka risk faktörü olarak ısı veren reaksiyonlar örnek verilebilir. Isı veren reaksiyonlar fiziksel risk etmenlerini de beraberinde getirir. Bu tip kimyasal süreçler için İSG önlemlerinin alınması mecburi kılınmıştır. Gerekli önlemler hayat kurtarır ve üretim proseslerinin daha verimli gerçekleşmesini sağlar. Genel olarak İSG uzmanları ve iş yeri hekimleri bu süreçleri yönetir ve gerekli önlemleri alır.
Kimya Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri Nelerdir?
Kimya alanında üretim yapan her kuruluşun diğer yerlerde olduğu gibi risk analizlerini yapıp buna uygun üretim süreçlerini yönetmesi zorunludur. İş sağlığı ve güvenliği için alınan her önlem hem işçiyi hem de üretim süreçlerini daha doğru yürütmeyi sağlar. Bunun için tüm kimyasallar kaydedilmeli ve düzenli olarak güncellenmelidir. Bu sayede tanımsız ürünlerin yanlışlıkla kullanılmasının önüne geçilir. Olası yanlış kimyasal reaksiyonların riskleri de önlenmiş olur. Tüm kapların uluslararası standartlara ve mevzuatlara uygun depolanması gereklidir. Bu da olası bir durumda dökülerek reaksiyonlara girmesini engellemektedir. Öte yandan kullanılan kimyasalların kullanım talimatları ve kişisel koruyucu donanım gerekliliği muhakkak verilmelidir. Örneğin asit ile çalışmalarda eldiven, önlük, maske ve gözlük kullanılmalıdır. Bu tarz bir güvenlik önlemi olası riskleri en aza indirmekle görevlidir.
Kişisel koruyucu donanımlar gerektirdiği şekilde kullanılmalıdır. Üretim uygulanan sanayi kuruluşlarında bunlar yasal mevzuatlar ile zorunlu hale getirilmiştir. Ayrıca uzmanlarınca bu kişisel koruyucu donanımların kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilmektedir. Bir diğer önlem ise iş yeri ortamında yani kaynağında yok etmektir. Bunun için zehirleyici gazlar emiş ocakları ve havalandırma sistemleri ile çekilir. Bu sayede oda koşullarındaki havanın daha sağlıklı ve tehlikesiz olması sağlanabilir. Bunlara ek olarak bakım ekiplerinin de olası riskleri önceden görmesi için proses kontrol yapması gerekir. Bu sayede arızası olan ekipmanlar tamir edilerek bakımları yapılır. Olası bir kaza bu sayede de önlenebilir.
Kimya Sektöründe Çalışanların Maruz Kaldığı Sağlık Riskleri Nelerdir?
Kimya sektörü, tehlikeli kimyasalların üretimi, taşınması ve işlenmesi süreçlerini içerdiği için çalışanların sağlık açısından çeşitli risklerle karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Bu riskler, kullanılan kimyasalların türüne ve reaksiyonun fiziksel koşullarına göre farklılık gösterir. Aşağıdaki riskler sıralanarak farkındalık oluşturmak mümkün olur;
1-Kimyasal Risk Faktörleri
- Kullanılan kimyasallar cilde temas edebilir. Ayrıca kapakları açıldıkları anda atmosfere gaz salınımı da yapabilirler. Bu nedenle solunum yoluyla, ciltle temas yoluyla veya yutma ile toksik maddeler vücuda giriş yolu bulur. Bu durum akut veya kronik zehirlenmelere yol açabilir. Bazı kimyasallar uzun süreli maruz kalma durumunda kanser yapıcı etki gösterebilir. Kullanım alanları geniş olan asitler ve bazlar gibi korozyona sebep olan kimyasal maddeler, ciltte ve gözlerde tahrişe sebep olabilir. Bazı kimyasallar, ciltte veya solunum yollarında alerjik tepkilere neden olabilir.
2-Fziksel Risk Faktörleri
- Basınç ve sıcaklığa bağlı olarak kimyasalların patlaması ve alevlenmesi söz konusu olabilir. Bu da çalışanların hayati risklerini arttırmaktadır.
- Yüksek ses maruziyeti gibi fiziksel risk faktörleri vardır. Bu da kişilerin duyma kaybına yol açmanın yanı sıra olası durumlarda seslerin duyulmasını da engelleyebilir.
- Titreşimin olduğu kimyasal reaksiyon veya üretim süreçleri kas sistemine zarar verebilir.
3- Solunumu Etkileyen Risk Faktörleri
- Kimyasal reaksiyonlar sonucu çıkan buharlar ve tozlar üst solunum yolundan girerek ciğerlere kadar ulaşır. Bu da tıp alanında farklı pek çok hastalığa sebebiyet vermektedir. Özellikle iş sağlığı ve güvenliği önlemleri bu kısımda önem taşımaktadır.
4-Ergonomik Riskler
- Kimya sektöründe gerçekleştirilen işler beden uyumuna dikkat edilerek yapılmazsa ergonomik risk faktörü taşır. İleriki dönemlerde beden bütünlüğünde bozulmalar meydana gelebilir. Örneğin ağır yükleri kaldırmak bel sağlığını olumsuz yönde etkileme tehlikesini beraberinde getirir. Ayrıca duruş bozukluklarına da sebep olur.
Kimya sektöründe çalışanların maruz kaldığı sağlık ve iş risklerini önlemek veya en aza indirmek için işverenlerin ve çalışanların güvenlik önlemlerine uyması gerekir. Bunu sağlamanın da en önemli yolu, bu önlemlere uymaktan geçer.
Kimya Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri Nasıl Verilmektedir?
Kimya sektöründe faaliyet gösteren sanayi kuruluşları, her yeni aldığı işçiyi iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitmekle yükümlüdür. Kimyasalların özellikleri ve olası zararları hakkında bilgi verilmelidir. Yangın, sızıntı veya patlama gibi durumlar için tatbikatlar düzenlenmelidir. Bu sayede hem de kullandıkları hakkında bilgi sahibi olurlar hem de koruyucu önlemleri bilip uygulayarak riskleri engellerler.
Önemli noktalardan birisi de acil durum planlarının gözden geçirilmesidir. Bu planlar olası yangın, sel ve deprem gibi durumlarda işçilerin hayati risklerini korumalarına yardımcı olur. Gerekli mevzuatlara uygun olarak hem eğitim verilmesi hem de verilen bu eğitimlerin pratik uygulamasını görmek için tatbikatlar yapılmalıdır. Bu sayede üretim süreçlerinin riskleri ve ön görülebilmektedir. Kimya sektöründeki bu uygulamaları, yasal düzenlemeler ve uluslararası standartlara uygun olmalıdır. Bu kalite standartları ve yasal mevzuatlar belirli denetimler ile yenilenmektedir. Bunun için de personele eğitim verilmelidir.
Kimya sektöründe iş sağlığı ve güvenliği önlemleri, çalışanların, çevrenin ve toplumun korunması açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu önlemler, hem iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önler hem de verimliliği artırır. İşverenlerin, yasal düzenlemelere ve en iyi uygulamalara uygun bir İSG kültürü oluşturması gereklidir. Bu yaklaşım, sürdürülebilir bir kimya sektörü için temel bir gerekliliktir. Ayrıca hammadde üreticilerinin koşulları ve verdiği eğitimler ile prosesler geliştirilebilir. Memnun işçiler ile iş performansı arttırılır. Olası kaza ve benzeri durumlarda hızlı müdahale edilerek bir daha yaşanmaması için bilinç ve kültür oluşumu desteklenir. Özellikle sanayi kuruluşlarının bu şartları sağlaması ve eğitimlere önem vermesi beklenen bir durumdur. İş kültürünün ve sürdürülebilirliğin temeli verilen her türlü eğitimden geçmektedir.
